ไพลินเป็นชื่อทั่วไปของอัญมณีในตระกูลคอรันดัม ยกเว้นทับทิม ส่วนประกอบหลักทางเคมีของไพลินคือ Al2O3 ส่วนสีน้ำเงินในไพลินนั้นเกิดจากการเจือปนเล็กน้อยของไทเทเนียมและเหล็ก

คำสำคัญ : ไพลินสีน้ำเงิน, การเพิ่มประสิทธิภาพ , การเพิ่มคุณภาพ, การสังเกตโดยใช้การขยายด้วยกล้องจุลทรรศน์

ไพลินมีค่าเท่ากับทับทิม ไพลินขนาดเล็ก นั้นมีราคานับหมื่นหยวน ถ้ามีสี, ประกาย, เนื้อใสสะอาดและการเจียระไนที่ดี อย่างไรก็ตามตลาดอัญมณีนั้นมักจะเต็มไปด้วยไพลินที่ผ่านการเพิ่มคุณภาพ ดังนั้นคุณจะต้องระมัดระวังในการซื้อให้ดี

1.การเผา (การเพิ่มคุณภาพ)

การเผาเป็นวิธีที่พบได้บ่อยที่สุดในการปรับปรุงคุณภาพของไพลินสีน้ำเงิน อุณหภูมิที่ใช้ในการเผาจะเป็นตัวควบคุมสีที่ได้ของไพลิน (สามารถเพิ่มสี ทำให้สีอ่อนลง หรือแม้กระทั่งกำจัดสีที่ไม่ต้องการได้)

การสังเกตโดยใช้การขยายด้วยกล้องจุลทรรศน์：

①มลทินที่เป็นของแข็งอาจจะสลายภายใต้อุณหภูมิสูง หรือ เปลี่ยนเป็นมลทินขนาดเล็กมีลักษณะคล้ายคราบ, จุด หรือเส้นใยต่างๆ

②รอยแตกที่เป็นแผ่นหรือความเครียดที่มีลักษณะคล้ายวงแหวนอาจจะปรากฏขึ้นรอบๆมลทินของแข็ง

③มลทินที่เป็นของเหลวอาจจะขยายขึ้นและไหลเข้าสู่รอยแตกร้าวใหม่ที่เกิดจากการแตกออกจากกัน

รูปดังกล่าว เป็นรูปไพลินสีน้ำเงินที่ผ่านการเผามาแล้ว เพทายถูกหลอมและไหลเข้าสู่รอยแตกเมื่ออุณหภูมิลดลงจะเกิดการตกผลึก และผลึกเพทายเล็ก ๆ ที่มีรูปร่างเหมือนเฟิร์นที่ทึบแสงจะรวมตัวกันอยู่ในรอยแตก (2)

สีเดิมของไพลินฉางเลอมักจะเป็นสีดำแต่สามารถเปลี่ยนเป็นสีน้ำเงินที่สวยงามได้หลังจากการเผาด้วยความร้อน โดยหลังจากเผาด้วยความร้อน แถบสีน้ำเงินของไพลินชานตงนั้นจะสามารถเปลี่ยนไปเป็นโปร่งใสและใสไร้สีได้ ส่วนแถบสีน้ำตาลก็สามารถเปลี่ยนเป็นสีน้ำเงินได้เช่นกันตัวอย่างที่ไม่มีแถบสีอาจแสดงแถบสีเหลืองหลังจากการเผาด้วยความร้อน ไพลินฉางเลอมักจะมีแถบสีที่โดดเด่นและในไพลินหนึ่งชิ้นมักจะมี2สี ซึ่งส่วนใหญ่ไพลินฉางเลอมักจะผ่านการเพิ่มคุณภาพโดยการเผาด้วยความร้อน ( ศัพท์เทคนิคเฉพาะในภาษาจีนเรียกว่า“ Laoshao”) มากกว่าการเผาแบบซ่านสี

Fig. 2 ไพลินฉางเลอ

Fig.3 ไพลินฉางเลอแบบหลากสี

2.การเพิ่มคุณภาพด้วยการเผาซ่านสีเฉพาะพื้นผิว

①ไพลินสีน้ำเงินที่มีการซ่านสีมักจะมีสีน้ำเงินสดหรือสีน้ำเงินม่วง สีจะไม่สม่ำเสมอและเหมือนกันทั้งเม็ด สีจะไปรวมอยู่ที่ผิวด้านหน้า, เส้น, ขอบ และรอยแตก (สังเกตได้ง่ายบนกระดาษสีขาวหรือการแช่ด้วยน้ำมัน)

②การทดสอบการเรืองแสงไพลินสีน้ำเงินบางชนิด มีการเรืองแสงสีฟ้า หรือ สีเขียวชอล์ก ภายใต้ รังสีอัลตรา ไวโอเลตคลื่นสั้น ในขณะที่บางชนิดแสดงแสงสีน้ำเงิน เขียวหรือส้มภายใต้รังสีอัลตราไวโอเลตคลื่นยาว

การเผาแบบซ่านสีของไพลินสีน้ำเงิน

3.การเพิ่มคุณภาพด้วยการฉายรังสี

เป็นเรื่องยากที่จะตรวจสอบไพลินที่ผ่านการฉายรังสี แต่อย่างไรก็ตามไพลินสีเหลือง ที่ผ่านการฉายรังสี สามารถตรวจสอบความเสถียรของสี, การเรืองแสง, คุณสมบัติการดูดกลืนแสงของเส้นสเปกตรัมและวงแหวนการเติบโตภายใน

4.การเพิ่มคุณภาพด้วยการอุด

เมื่อไพลินถูกเผาในออกซิเจน, สารบางชนิด (เช่น โพลีเมทิล เมทาคริเลต) จะถูกเติมลงไปในรอยแตกเพื่อปกปิดรอยด่าง, ปรับปรุงความใสสะอาด หรือเพิ่มสี

①การสังเกตโดยการขยายด้วยกล้องจุลทรรศน์ : การอุดรูปร่างต่างๆ โดยมักจะพบในพลอยพร้อมกับฟองอากาศแบบแบนและประกายที่เป็นสีสันสดใส

การขยายของพลอยสีน้ำเงินที่อุดแก้วโคบอลต์

②รอยแตกกลายเป็นสีแดงภายใต้ CCF

ภาพการอุดแก้วโคบอลต์ภายใต้แสงธรรมชาติ

ภาพการอุดแก้วโคบอลต์ภายใต้ CCF